Els Hardenberg

De Hof Van Wouw heeft vele vrijwilligers die op verschillende terreinen werkzaam zijn, zoals werken in de tuin, helpen met de inmaak of tijdens de publieksopenstellingen. Eén van die trouwe vrijwilligers is Els Hardenberg.

In de zomer van 2008 bezocht zij een open dag van de Hof Van Wouw en hoorde dat er vrijwilligers werden gezocht. Zij was net met pensioen gegaan en het leek haar leuk om een helpende hand te bieden. Gaandeweg is haar helpende hand uitgegroeid tot een onmisbare hand. Zo coördineert Els de gidsen voor de rondleidingen door de Tuin der Hesperiden en de Hof Van Wouw en zij gidst zelf. Regelt zij de vrijwilligers voor de inmaak én is zelf ook onvermoeibaar bezig gedurende de inmaakdagen. Menig marmelade of jam is door haar gekookt!

Wat het vrijwilligerswerk in de Hof zo boeiend maakt voor Els is het contact met de andere vrijwilligers en de bezoekers tijdens de rondleidingen en de publieksopenstellingen. Zij vindt het prettig om de Hof aan de bezoekers te tonen en te vertellen over de geschiedenis. Zoals de Hof nog steeds - zij het in een moderner vorm - functioneert als Cornelia van Wouw het ooit heeft bedoeld. Tevens is de Hof van grote historische waarde, zeker voor Den Haag.

Wat Els ook waardeert is dat de regenten actief zijn en veel ideeën hebben voor de Hof. Dankzij actieve fondsenwerving kunnen er elk jaar weer nieuwe ideeën verwezenlijkt worden. Dit jaar is bijvoorbeeld de plantenkas gebouwd, zodat de citrusbomen en laurierbomen in de Hof kunnen overwinteren. Ook voor educatie van o.a. schoolkinderen is de tuin waardevol.

Wat de toekomst betreft geeft zij aan dat het fijn is om te blijven helpen op deze heerlijke rustige plek in de stad. Zij hoopt dat de Hof in stand kan worden gehouden met heel veel vrijwilligers, die ook genieten van de mooie omgeving. Het zou mooi zijn als de Hof nog vele jaren zal bestaan op de manier zoals Cornelia van Wouw het bedoeld heeft: voor oudere dames, die hier heel prettig kunnen wonen.

Gratia Prisse en de tuin van de Hof Van Wouw

Niet alleen over de Hof, maar ook over de tuinen bij de Hof en de mensen die er in werken valt heel wat te vertellen. Eén van die mensen is Gratia Prisse. In 2002 kwam zij voor het eerst in de tuin. De vader van de huidige regentessen van de Hof heeft na de tweede wereldoorlog de restauratie van de tuin op zich genomen. Hij had een duidelijk beeld van wat hij ermee wilde en had ook al veel van die plannen ten uitvoer gebracht en na zijn overlijden in 2002 gingen zijn dochters op zoek naar iemand die zijn werk in de tuin kon voortzetten.

Gratia Prisse bleek de juiste persoon en zij ging met veel liefde en kundigheid, zij heeft een hoveniersopleiding gevolgd, te werk. Eerst maar eens kijken wat er allemaal moest gebeuren.

Er was veel werk; voor één persoon te veel. Er werd contact gezocht met diverse mensen en er werd advies ingewonnen. Enthousiasme en plannen genoeg, maar hoe breng je lijn in al die ideeën.

Gratia heeft toen samen met Jeanne Kamerlingh Onnes een tuincommissie in het leven geroepen. De eerste vergadering was in augustus 2005 en de commissie had als doel een plan van opbouw en onderhoud voor de tuin op te stellen en te zorgen dat er volgens dat plan gewerkt werd.Er was heel wat te doen: de grasvelden, oorspronkelijk bedoeld voor het bleken van de was, moesten weer in goede staat worden gebracht; planten die men niet in de tuin wilde hebben, zoals de vele Hostasoorten, gingen eruit en andere soorten, zoals rozen kwamen erin. Er kwam een Taxushaag en in de Tuin der Hesperiden kwamen Citrusbomen in nieuwe kuipen. Je zou daarvoor eigenlijk een hovenier in dienst moeten hebben, maar de financiële middelen ontbraken. In 2006 ontving Gratia, samen met de beheerder van de Hof de eerste aspirant-tuinvrijwilligers en dat bleek prima te gaan. Nog steeds komt er op woensdagmiddag een vaste groep mensen om te werken in de tuin, sommigen doen het al jaren en Gratia is vanzelfsprekend iedere woensdag aanwezig. In 2007 ging ze uit de tuincommissie, ze wilde niet langer de totale verantwoordelijkheid dragen, maar in 2008 werd samen met Cynthia Oordijk de werkgroep voor de groente- en kruidentuin opgericht. In de groentetuin werkt ze graag met wisselteelt, d.w.z. dat op een bepaald stukje grond steeds andere gewassen worden verbouwd, bijvoorbeeld achtereenvolgens bladgroente, wortelgroente, vruchtgroente en peulvruchten en niet ieder jaar op een bepaalde plaats hetzelfde. Op die manier wordt uitputting van de bodem en het optreden van parasieten tegengegaan. Er wordt volgens ‘biologische’ richtlijnen gewerkt, trouwens in de hele tuin worden nergens bestrijdingsmiddelen of kunstmest gebruikt, een manier van werken die we de laatste jaren steeds meer gaan waarderen. Uit Gratia ’s verhalen blijkt duidelijk hoeveel tijd en energie zij aan de tuin gewijd heeft, allemaal onbezoldigd! en hoeveel er dankzij haar tot stand gekomen is. Het plezier is van haar gezicht af te lezen als zij vertelt over ‘haar’ tuin. Vooral de rust in de tuin en het besef op een plaats van historische betekenis te zijn spreken haar aan en zij geniet ervan om samen met de vrijwilligers nog steeds aan al dat moois te kunnen bouwen.